Šar-planina

Šar-planina je planina koja se nalazi na granici Srbije i Makedonije. Poznata je i po drugim nazivima: Skardus i Monte Argentaro koji datiraju iz perioda srednjeg veka. Po svojim osnovnim morfotektonskim osobinama, ona pripada Šarsko-pindskom planinskom sistemu, odnosno Dinaridima. Šar planinu karakteriše prostrano bilo, čija dužina po horizontalnoj projekciji iznosi 80 do 85km, odnosno teritorijalno od Kačaničke klisure na severoistoku, sa vrhom Ljuboten, pa sve do gornjeg toka Radike i Vrutoka na jugu, teritorijalno tromeđe Makedonsko-Albansko-Srpske granice. Širina ove planine kreće se od 20 do 25km, na taj način može se uzeti da površina Šar planinske oblasti zahvata preko 1600 kvadratnih kilometara. Iznad prostranog bila diže se planinski greben (prosečne visine 2.300m), sa brojnim vrhovima i presedlinama. Zato greben ove planine stvara utisak jake nazupčenosti. Orografski se pruža dva pravca, deo bila od Ljubotena do Karanikole pruža se pravcem seveveroistok - jugozapad, dok drugi deo, od Karanikole do gornjeg toka Radike i Vrutoka pravcem sever - jug. Ovaj drugi deo je znatno razuđeniji, pa i pojedini delovi stvaraju utisak zasebne celine(središnji deo sa Titovim vrhom), i kao takvi nose lokalne nazive: Brodska planina, Rudoka, Vraca, Radika planina itd. Ispod samog grebena Šar planine leže brojni cirkovi, u kojima su se smestila mnoga prelepa lednička jezera, poznata i kao Gorske oči, dok su ispod cirkova formirane duboko usečene valovske doline, koja najčešće prestavljaju izvorišta mnogih reka. Opšti izgleg Šar planine je veoma različit. Posmatrano sa jugoistočne (Makedonske) strane ova planina odaje sliku pitomosti i pored visokih kota iznad 2700m/nv, ovde dominiraju zeleni pašnjaci, dok je situacija sasvim drugačija na severozapadnoj strani (Kosovsko-metohijskoj), gde ova planina poprima Alpski karakter, pokazujući svoju surovost kroz strmo-stenovite padine Periglacijalnog i Glacijalnog reljefa. I pored znatnih visina i svoje surovosti Šar planina je prohodna u svim pravcima. Preko brojnih prevoja od davnina su vodili karavanski putevi, povezujući Tetovski okrug sa Kosovsko-metohijskim područjem, od kojih su najpoznatiji:Karanikolički, Skakalički Čelepinjski, Livadički (Meanče) prevoj, prevoj na Vraci.